دسته‌بندی نشده

صنعت رنگ

اصولا در صنایع وسیله ای برای پوشش اجسام است که جهت حفاظت و تزئین آن ها به کار می رود و عموما از اختلاط اجزای ذیل تهیه می شود.

  • رزین
  • رنگدانه
  • حلال
  • مواد اضافه شونده(Additives)

کار اصلی این صنعت پخش یکنواخت رنگدانه در رزین می باشد که پایداری آن به نیروی چسبندگی بین سطح تماس ذرات رنگدانه و رزین بستگی دارد.

رزین
رزین ها را از جهات مختلفی تقسیم بندی می کنند که یکی از آن ها نحوه خشک شدن رزین ها می باشد. بر این اساس به دو دسته قابل تبدیل(Convertible) و غیر قابل تبدیل (Non- Convertible) طبقه بندی می کنند. از نظر منشاء تهیه به دو نوع دسته طبیعی و سنتزی تقسیم می شوند.

رنگدانه
رنگدانه در صنایع رنگ نقش مهمی را از قبیل ایجاد رنگ، پوشانندگی (Opacity) ، حفاظت، استحکام مکانیکی و غیره ایفا می کنند که برای دستیابی به نتیجه مطلوب باید دارای خواص فیزیکی ویژه ای باشند.

  • قدرت رنگدهی: برای ایجاد رنگ یا فام مورد نظر از مخلوطی از رنگدانه سفید و رنگدانه های دیگر استفاده می کنند. چنانچه مقدار کمی رنگدانه جهت رساندن رنگ سفید به رنگی با سایه دلخواه مورد نیاز باشد اصطلاحا می گویند این رنگدانه قدرت رنگدهی بالایی دارد و برعکس.
  • قدرت پوشش: متر مربع از سطحی است که توسط یک کیلوگرم از رنگدانه که در رنگ کاملا پخش شده باشد، پوشانده گردد. این خاصیت رنگدانه به ضریب شکست آن و اندازه ذرات رنگدانه بستگی دارد.
  • قدرت جذب روغن: هنگامی که ذرات رنگدانه در رنگپایه یا بایندر پخش می شوند، مقداری از رنگپایه را به دور خود جذب می کنند و هر چه این عمل بهتر صورت گیرد، رنگ حاصله یکنواخت تر خواهد بود.

حلال ها
حلال ها مایعات فراری هستند که برای حل رزین مورد استفاده در رنگ، بکار می روند ولی عموما بر گرانروی (Viscosity) ، خاصیت برس خوری و زمان خشک شدن تاثیر مستقیم داشته و بر دیگر خواص نیز به صورت غیر مستقیم موثر هستند. حلال ها دارای خواص متفاوتی هستند از جمله:

قدرت حلالیت: توانایی یک حلال در انحلال رزین ها را قدرت حلالیت می نامند.
سرعت تبخیر: سرعت تبخیر هر حلالی به گرمای ویژه و همچنین گرمای نهان تبخیر آن بستگی دارد.
نقطه اشتعال: پایین ترین درجه حرارتی است که حداقل بخارات حلال بتواند تحت اثر محرکی خارجی، مشتعل شود که این خاصیت درمورد حمل و نقل و نگهداری حلال ها اثر بسزایی دارد.
سمیت: حلال ها علاوه بر سمی بودن، در تماس مستقیم پوست با آنها، به دلیل فراریت و تبخیر در محیط کار از جهت تنفسی نیز مضر می باشد.
اکثر مواد تشکیل دهنده رنگ ها تا حدی سمی و آلودگی زا هستند. همه رنگ ها به جز رنگ های پایه آب قابل اشتعال می باشند. برخی کاملا سمی بوده و بعضی فقط به موجودات زنده آسیب می رسانند.

آلودگی رنگ های پایه حلال

در حال حاضر درصد بسیار بالایی از رنگ ها مورد استفاده در صنعت بر پایه حلال آلی می باشند. در این نوع رنگ ها درصد وزنی مواد جامد کمتر از ۲۰ درصد می باشد بقیه را عمدتا حلال ها و مواد فرار تشکیل می دهند. این حلال ها و مواد فرار مهمترین عامل آلودگی هوا می باشند. پیشگیری و جلوگیری کامل از تنفس بخارات حلال های آلاینده هوا کاری دشوار است و باید هنگام کار کردن با آن ها به مقدار مجاز آن ماده که توسط سازمان جهانی بهداشت و ایمنی محیط کار تعیین و منتشر گردیده توجه نمود. این مقادیر حداکثر غلظت بخار یک حلال در هوا را که یک کارگر می تواند به طور مستمر در روزهای پیاپی و بدون ایجاد بیماری تحمل کند نشان می دهد این اعداد از یک گروه حلال به گروه دیگر و در یک گروه، از یک حلال به حلال دیگر به میزان زیادی متفاوت است.

منابع:

مبانی علمی و کاربردی رنگ/ دکتر راهبه امیری

WWW.Pogc.ir

نویسنده : منصوره ملامحمدی (کارشناس ارشد شرکت سفیدبام کرمانیان شیمی آزمایشگاه)

بازگشت به لیست