عایق حرارتی ضد آتش

8 ملاحظه اساسی طراحی سازه برای ایمنی در برابر آتش

ایمنی آتش نشانی از دیرباز یکی از دغدغه های اصلی در طراحی سازه ساختمان ها بوده است و امروزه به بخشی جدایی ناپذیر از تمام عناصر ساختمانی تبدیل شده است.

آتش سوزی می تواند ناگهانی باشد و نه تنها به ساختمان و اموال با ارزش آسیب برساند، بلکه جان ساکنان را نیز به خطر بیندازد. اما با افزایش آگاهی در مورد ایمنی آتش سوزی، مهندسان و معماران موفق به ابداع روش ها و طرح هایی برای تضمین حداکثر ایمنی ممکن در هنگام وقوع حوادث آتش سوزی شده اند.

در این مقاله، برخی از ملاحظات مهم طراحی؛ برای اطمینان از ایمنی آتش در ساخت و ساز را مورد بحث قرار می دهیم.

رویکرد کلی به ایمنی آتش نشانی

به طور طبیعی، اولین قدم در ساخت و ساز مقاوم در برابر آتش، به حداکثر رساندن استفاده از مواد غیر قابل احتراق است. چندین کد استاندارد در آیین نامه(IS)  هند، دستورالعمل هایی را برای رعایت پروتکل های ایمنی، و همچنین استفاده از مواد مقاوم در برابر آتش، در سایت های ساخت و ساز ارائه می کنند. چند کد که می توان به آنها اشاره کرد عبارتند از: کدهای IS 1644:1988، 1646:1982، و 3809:1979.

ساختمان ترکیبی از اجزای مختلف جدایی ناپذیر است. برای اینکه یک ساختمان نسوز یا مقاوم در برابر آتش باشد، مهم است که اطمینان حاصل شود که این عناصر تحت تأثیر اثرات آتش قرار نمی گیرند.

1- دیوارهای باربر

دیوارهای باربر به همراه شالوده جزء لاینفک هر ساختمانی هستند. این دیوارها وظیفه انتقال بارهای قائم از دال ها و تیرها را به سایر اعضای سازه ای مناسب و در نهایت به پی دارند. بنابراین این دیوارها باید دارای ضخامت خاصی باشند تا در برابر اثرات آتش سوزی مقاومت کنند. دیوار های باربر از نظر سنجش میزان صحیح ضخامت، باید بیشتر مورد توجه باشند تا برای مدت قابل توجهی به عنوان مانع آتش عمل کنند. ضخامت مقطع دقیق را می توان از کد IS – 1642 (1989) بدست آورد.

2- کفپوش

مصالح کف اغلب از آجر، بتن، سنگ، کاشی و غیره ساخته می‌شوند، این مصالح جزئی از ساختمان‌های مقاوم در برابر آتش محسوب می‌شوند. اما در صورتی که استفاده از چنین مصالحی امکان پذیر نبود و از کفپوش های چوبی یا سایر کفپوش های قابل اشتعال استفاده شد، باید تمهیداتی را در آنها بکار برد. برای کفپوش های چوبی باید از تیرچه های ضخیم تری در ساخت استفاده کرد. همچنین این تیرچه ها باید با فاصله بیشتری از هم قرار گیرند و پوشش‌های محافظ عایق‌ها را نیز روی کفپوش‌ها ارائه کرد. این عایق ها را می توان در موادی مانند آجر و کاشی و سرامیک هم استفاده کرد. مانند عایق های حرارتی: لایت میکس TISS LM 220  و عایق حرارتی پاششی لایت میکس TISS LM 240 .

3- سازه های قاب شده

سازه های قاب دار می توانند دو نوع باشند، سازه های بتن آرمه و سازه های فولادی. سازه های فولادی عموماً در زیر آتش سنگین تمایل به پیچش و اعوجاج دارند. بنابراین، به آنها یک پوشش محافظ از توری فلزی یا گچ داده می شود. همچنین می توان از آجر، بتن یا کاشی استفاده کرد و حداقل ضخامت آنها باید 10 سانتی متر باشد.

در مورد بتن مسلح، اعضای قاب (تیرها و ستون ها) باید دارای پوشش بتنی کافی برای اطمینان از حداکثر عملکرد آنها در زیر آتش باشند. این پوشش باید حداقل 5 سانتی متر ضخامت داشته باشد.

4- دیوارهای جداکننده

معمولاً برای ساخت دیوارهای جداکننده مقاوم در برابر آتش از بتن سیمانی مسلح  (RCC)، بتن آجری مسلح (RBC)، تخته آزبست سیمانی، بتن توخالی و غیره استفاده می شود. با این حال، هنگامی که دیوارهای جداکننده چوبی ساخته می شوند، آنها را با توری فلزی و گچ می پوشانند.

5- سقف

معمولاً در چارچوب سقف برای تقویت مقاومت در برابر آتش، از تخته آزبست سیمانی، توری فلزی و گچ استفاده می شود. همچنین برای پایداری و استحکام بیشتر، تیرچه های سقف و کف باید مستقیماً متصل شوند.

6- درها

درها و پنجره ها در مواقع اضطراری آتش سوزی به عنوان نقاط فرار عمل می کنند و بنابراین، اطمینان از یکپارچگی آنها در طول ساخت و ساز بسیار مهم است. آنها باید لعاب کاری شوند و با پانل های شیشه ای تقویت شده نصب شوند، زیرا مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به پانل های شیشه ای معمولی دارند. استفاده از اسکلت فلزی برای درب ها نیز یک گام در جهت تامین ایمنی آتش سوزی است.

7-پله ها

برای ساختمان های یک طبقه یا دو طبقه، پنجره ها و درها راه های فرار مناسبی را در صورت آتش سوزی فراهم می کنند. اما در مورد ساختمان های چند طبقه، مکان راه پله ضروری است. راه پله باید از نقاط مختلف ساختمان به یک اندازه قابل دسترسی باشد. تا آنجا که به مواد مربوط می شود، توصیه می شود از RCC برای پله های ساختمان استفاده کنید. همچنین، برای ایمنی بیشتر، دیوارهای محفظه ای از مواد مقاوم در برابر آتش باید در اطراف سالن راه پله ساخته شود.

8-پشت بام ها

یک سقف مسطح همیشه از نظر ایمنی آتش نشانی بهتر است. این به این دلیل است که در صورت وجود شرایط باد نامطلوب، آتش با سرعت بیشتری در سطح شیبدار گسترش می یابد. با این حال، در صورت نیاز به ساخت سقف شیبدار، سقف ها باید با مواد مقاوم در برابر آتش ساخته یا پوشش داده شوند.

توری فلزی نگه دارنده چیست؟

توری فلزی یک ورق مشبک از فولاد گالوانیزه است، توری های فلزی در انواع و اشکال مختلف وجود دارند. اغلب پس از قرار دادن این ورق ها روی سطح مورد نیاز، گچ کاری انجام می شود. این کار برای ایجاد استحکام و دوام بیشتر انجام می شود. یکی از مزایای استفاده از توری های فلزی این است که قدرت انعطاف پذیری دارند و می توانند بر اساس نیاز روی سطح بچرخند و بپیچند. انواع کلی توری های فلزی عبارتند از: توری های آجدار، توری های سیمی، توری های خود خزدار، توری های نواری و غیره.

ملات نسوز از چه ترکیباتی تشکیل شده است؟

ملات نسوز در گچ کاری انواع دیوارها از جمله دیوارهای باربر، غیر باربر و جدا کننده کاربرد دارد. استفاده از ملات نسوز مقاومت در برابر آتش هر سازه را تا حدی افزایش می دهد. ماده اصلی تشکیل دهنده خاصیت ملات مقاوم در برابر آتش، سیمان آلومینا کلسیم است سپس این سیمان به نسبت لازم با ماسه، خاک رس آتشین و آب مخلوط می شود و از این رو ملات مقاوم در برابر آتش به وجود می آید. خاک رس آتشین نوعی خاک رس سرامیکی است که در برابر دماهای بسیار بالا مقاومت دارد. به همین دلیل در آسترها و ملات های مقاوم در برابر آتش در ساختمان ها، کوره ها و آشپزخانه های حرفه ای استفاده می شود.

آزبست سمنت برد چیست؟

تخته آزبست سمنت به عنوان تخته عایق آزبست نیز شناخته می شود. آزبست به طور طبیعی وجود دارد و به راحتی با سیمان مخلوط می شود. افزودن آزبست به سیمان باعث دوام و مقاومت در برابر حرارت بیشتر می شود و همین امر باعث می شود تخته آزبست سمنت نسوز شود. از این رو، بدیهی است که تخته های آزبست سمنت مزیت بزرگی در توسعه ایمنی آتش سوزی در هر ساخت و ساز دارند. اما در عین حال، به خوبی شناخته شده است که افزودن آزبست به سیمان می تواند سمی باشد و اغلب در ساخت و ساز از آن اجتناب شود.

تفاوت عایق آتش و عایق حرارتی

عایق آتش:

آتش در نتیجه یک سری واکنش های شیمیایی بسیار سریع، بین سوخت و اکسیژن رخ می دهد، که گرما و نور آزاد می کند. برای اینکه احتراق اتفاق بیفتد، اکسیژن، گرما و منبع سوخت همگی باید وجود داشته باشند. این ” مثلث آتش ” است. شعله ها نشانه ی قابل مشاهده ی احتراق هستند.

عایق آتش (یا معمولاً عایق آتش نشانی یا مقاوم در برابر آتش ) اصطلاحی است که موادی را که دارای خواص عایق هستند، اما غیر قابل احتراق یا قابلیت احتراق محدودی دارند، در بر می گیرد. به عنوان عناصر ضد حریق غیر فعال، برای ایجاد مقاومت در برابر آتش نیازی به فعال شدن ندارند و از این رو می توانند به جلوگیری از گسترش شعله بین فضاها و اجزای داخل و بین ساختمان ها کمک کنند.

چنین موادی می توانند با کاهش سرعت گسترش شعله، از ساختار و دارایی محافظت کنند و به افراد اجازه دهند زمان با ارزشی برای فرار داشته باشند. یک مثال معمولی عایق پشم سنگ است که می تواند غیر قابل احتراق باشد. سایر انواع عایق که ممکن است مقاومت در برابر آتش را ایجاد کنند عبارتند از عایق پشم معدنی، پشم شیشه و عایق پشم مبتنی بر سلولز. برخی از این محصولات به صورت پتو (رول عرضه شده) و یا اسلب سفت و سخت موجود هستند.

عایق حرارتی:

مواد و سیستم های عایق حرارتی نقش مهمی در صرفه جویی در انرژی، در نگهداری اقتصادی محیط و در بهره برداری سودآور صنایع دارند. هنگام استفاده صحیح از عایق حرارتی، باید جنبه های ایمنی آتش سوزی را هم در نظر بگیرید. درست است که عایق های حرارتی کارایی عایق های ضد آتش را ندارند، اما نقش آن ها در پیشگیری از آتش سوزی حائز اهمیت است. در صنعت، یکی از جنبه های مهم ایمنی در برابر آتش، جلوگیری از خودگرم شدن و احتراق خود به خودی است. به عنوان مثال اکسید اتیلن، اکسیدهای پلی آلکیلن و پلی اتر، به عنوان سیال انتقال حرارت عمل می کنند.

عایق حرارتی عمدتاً برای محدود کردن اتلاف گرما از سطوح داغ و افزایش گرما در سطوح سرد استفاده می شود. علاوه بر این، عایق حرارتی همچنین برای کنترل تراکم (ضد تعریق)، حفاظت پرسنل، حفاظت در برابر یخ زدگی، حفاظت در برابر آتش، کنترل صدا و کنترل فرآیند های گرمایی و حرارتی عمل می کند.

عایق های حرارتی Tiss

مسلم است که استفاده از عایق های حرارتی مناسب می تواند تا میزان زیادی در پیشگیری از وقوع برخی از انواع آتش سوزی موثر باشند، از جمله آتش به دلایل خودگرم شدن و احتراق خود به خودی. از نمایی دیگر برخی از این عایق ها می توانند مقاومت بتن معمولی در برابر آتش را تا 20 برابر افزایش داده و میزان انتقال حرارت در بین عناصر سازه ای را به صفر برسانند. مانند عایق حرارت و صوت (لایت میکس) Tiss LM 220. همچنین عایق هایی بر پایه رزین های پلیمری، دانه های میکرونی متخلخل و نیز بر اساس فن آوری نانو، صرفا در جهت عایق کاری پوسته خارجی ساختمان تولید شده است، مانند عایق صوت و حرارت (لایت میکس پاششی) tiss LM240 .

عایق صوت و حرارت (لایت میکس) Tiss LM 220

عایق صوتی و حرارتی، پوششی است بر پایه رزین های پلیمری و دانه های میکرونی متخلخل که به جای خاک گچ یا سیمان کاری زیر گچ رویه استفاده می شود. به عنوان عایق صوت و حرارت در ضخامت 2 الی 3 سانتی متر، انتقال صوت و حرارت را به صفر نزدیک می کند. جایگزین عالی به جای پشم سنگ و پشم شیشه بوده و مضرات آنها را نیز ندارد. این ماده ضد آتش می باشد و به هیچ عنوان  نمی سوزد و تا دمای 1000 درجه سانتی گراد را تحمل میکند بدلیل ساختار سلولی خاص خود به ازای هر یک سانتی متر اجرای لایت میکس قابلیت عایق بودن آن 20 برابر بتن معمولی است. دانه های متخلخل موجود در لایت میکس به دلیل داشتن شکل مولکولی حرف C انگلیسی دارای خاصیت جذب صوت بالایی تا حدود db 10 است.

عایق حرارت و صوت (لایت میکس) Tiss LM 220

مزایا:

• غیرقابل اشتعال. قابل استفاده برروی دیوارهای مشترک برای جلوگیری از انتقال صوت و حرارت.

• عدم انتقال حرارت وصوت برروی سطوح اجرا شده، بر روی سطوح فلزی، سیمانی، بتنی، بلوک های گچی و سیمانی، آجر، صفحات گچی و سیمانی قابل اجراست.

• سهولت و سرعت در اجرا
• چسبندگی فوق العاده به کلیه سطوح
• مقرون به صرفه و کاملاً ضد آب
• سبک، بدون اضافه کردن بار اضافی به ساختمان
• دارای ضریب هدایت گرمایی w/m.k 09/0
• به دلیل مقاومت حرارتی عالی استفاده آن در نزدیکی سیم های برق و اتصالات موجب ایجاد ایمنی کافی می گردد
• قابلیت رنگ پذیری جهت اجرا در پوشش نهایی به عنوان نما

عایق صوت و حرارت(لایت میکس پاششی) Tiss LM 240

لایت میکس پاششی یکی از روش های منحصر بفرد جهت عایق کاری حرارتی ساختمان است. این محصول بر پایه رزین های پلیمری و دانه های میکرونی متخلخل و با استفاده از ترکیبات نانو جهت عایق کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان تولید می شود.

مزایا:

• عدم انتقال حرارت بر روی سطوح اجرا شده
• سهولت و سرعت در اجرا و قابل اجرا بر روی سطوح سیمانی، بتنی، بلوک های گچی و سیمانی، آجر صفحات گچی و سیمانی
• غیرقابل اشتعال، به دلیل مقاومت حرارتی عالی استفاده آن در نزدیکی سیم های برق و اتصالات موجب ایجاد ایمنی کافی می گردد
• چسبندگی فوق العاده به کلیه سطوح
• مقرون به صرفه و کاملا ضدآب
• سبک بدون اضافه کردن باراضافی به ساختمان
• قابلیت رنگ پذیری جهت اجرا در پوشش نهایی به عنوان نما

شرکت سفید بام کرمانیان بانام تجاری TISS افتخار دارد که اولین و تنها تولید کننده این محصول در ایران است. و همچنین با بهره گیری از تیم متخصصان و مهندسان آزمایشگاهی خود عالی ترین کیفیت را در محصولات خود را تامین می کند. محصولات دیگر TISS، را می توانید در اینجا ببینید. کارشناسان ما در بخش پشتیبانی پاسخگوی شما در مشاوره، دریافت قیمت، و خرید محصولات هستند.

منبع:

theconstructor.org

گردآوری شده توسط تیم ترجمه سفید بام کرمانیان